۱- نقد کلی دلنوشته:
دلنوشته از همان ابتدا خواننده را وارد دنیایی که در ذهن نویسنده جریان دارد می کند؛ کاملا حاصل کشمکشی درونی و اندوه جا خوش کرده در زاویه دید نویسنده است. اندوهی که در ذهن نویسنده گاهی مانند یک اقیانوس جریان می یابد، گاهی شنای یک ارکا در اعماق تاریکی را تسخیر می کند و گاهی هم نسیب باران و رنگین کمان و آسمان می شود. این دنیای ذهنی با فضای تراژدیک در هم آمیخته شده، در اغلب پارت ها با طبیعت و عوامل طبیعی به گره های غم انگیز فکری نویسنده می رسد و آنچه باعث میشود حس تنهایی بیش از پیش به خواننده القا شود هم همین حضور واحد طبیعت و عدم حضور هیچ شخصیت انسانی دیگری در بطن توصیفات است؛ شما در ساحل و اقیانوس و زیر باران در اتمسفری دلگیر و افسرده تنها هستید، در اعماق آب ها با غم و تاریکی محض احاطه شده اید و هیچ کسی در آن اطراف نیست.. نه از معشوقی که پایه ثابت دلنوشته هاست خبری هست نه از دوستی، مادری برای در آغوش گرفتن جملات این دلنوشته به چشم نمی خورد و فضای تراژدیک این نوشته بیشتر و بیشتر به "تنهایی اندوه را پذیرا شدن و تنهایی دنیا را از قابی غم انگیز نظاره کردن" گره می زند.
چیزی که در دلنوشته توجه ویژه ای به آن شده چشم ها هستند؛ برای دلنویس چشم ها از جایگاه ویژه ای برخوردارند، آنها را اقیانوس روح غمگین راوی و یا مکانی حقیقی برای حضور با انعکاس در آنها، یا می توان گفت پنجره ای برای تماشای عواطف عمیق درونی می داند. گاه هم با جان بخشی طبیعت و آسمان را دارای چشم فرض می کند. با این ترفند در دلنوشته آرایه ها و توصیفات و القای احساسات خوبی را ایجاد کرده است.
دلنوشته در همخوامی کامل با ژانر است و هیچ رگه فضای عاشقانه ای به چشم نمی آید در واقع یک تراژدی محض است.
۲- نقد نام دلنوشته:
چشمان اقیانوس؛ با محتوای پارت های دلنوشته و خط کلی آرایه های به کار رفته همخوانی کامل دارد. ترکیبی استعاری است که به عنوان نام دلنوشته که ذاتا باید دارای آرایه های متعدد باشد هماهنگی خوبی دارد.
نمی خواهم بگویم چشم یا اقیانوس کلمه ای است که زیاد در عناوین آثار ادبی و داستانی به کار می رود؛ این ترکیب در همخوانی با موضوع و با بار معنایی و ادبی مناسبی انتخاب شده و با این سطح از نقد بی فایده تنها نویسنده ها را به سمت استفاده از کلمات کم کاربرد و عجیب و غریبی که اغلب هم عربی یا غیر معمول هستند سوق میدهیم.
با خواندن عنوان اولین حدس این است که باید با دلنوشته ای رو به رو شویم که در آن نویسنده با زاویه دیدی خیال انگیز به فضای دلنوشته احساسات لطیف و زنانه ای تزریق می کند؛ اما فضای دلنوشته در واقع کمی دلگیرتر و تاریک تر از تصور ابتدایی بود.
۳- نقد مقدمه:
دیباچه:
اقیانوسی‌ترین دل‌ها، چشم‌های تکیده دارند.
مادامی که ماه در هاله‌ای از تاریکی عذاب می‌کشد، دلهای مرده از قبر احساس برمیخیزند!
گل‌ها، در اقیانوس چشمان اشکینش حلقه می‌زند.
درمقدمه آرایه های زیادی به کار رفته؛ تشبیه دل به اقیانوس با وجه تشبیه بزرگ و بخشنده بودن، جانبخشی به ماه و صفت عذاب کشیدن برای او قائل بودن و فضای تاریک آسمان شب اطراف ماه را برای آن عذاب آور تصور کردن، اضافه تشبیهی قبر احساس و تشبیه اشک به گل... به علاوه درنویس شب هنگام که ماه با تاریکی احاطه می شود را زمان بیدار شدن احساسات در دلهای مرده می داند؛ مانند مرده هایی که شب هنگام از قبر برمیخیزند. در پایان مقدمه هم اضافه تشبیهی اقیانوس چشمان که میشود گفت خط فکری اصلی و نقطه عطف این دلنوشته است به چشم می خورد.
اشاره کوچکی به عنوان شده و اندازه متناسب با دلنوشته دارد. چکیده ای از محتوای کلی دلنوشته است و به خوبی فضا را در چند جمله نشان می دهد.
۴- نقد جلد:
(جلد نداره ولی بهتره بداره)
۵- نقد از نظر ساختمان نوشته:
ساختمان، اندازه، نثر، حجم آرایه ها و نوع بیان، لحن ادبی دلنوشته در تمامی پارت ها یکدست و یکسان بود.
دلنوشته پارت های نسبتا کوتاه دارد و در لحظه جریان می یابد؛ اضافه نویسی به نویسنده توصیه نمی شود. سبک قلم نویسنده اشاره های ظریف و صحبت از پس تمثیل و پشت پرده را بهتر به نمایش میگذارد.
برای بیان جملات نویسنده ازادبیات سنگینی استفاده نکرده و سبک آرایه ها و جملات ساده و واضح هستند که در برابر دلنوشته هایی با پیچیدگی بالا برای افرادی که دوست دار جملات گنگ و پیچیده نیستند، نقطه قوت محسوب می شود.
پارت ها گاها خواننده را مخاطب قرار می دهند و یا انگار حالت دستوری و پند پیدا می‌کنند و در بعضی دیگر نویسنده صرفا از حالت درونی خود خبر میدهد.
بعضی لغات و یا ارایه ها بارها تکرار شده و درصدی از پارت های دلنوشته مشابه هم هستند مانند: وهم، منون ، سلوت و یا صحبت از زیر باران بودن و چتر بستن.
۶- نقد از نظر آرایه :
پر تکرار ترین آرایه ، تشبیهات فراوان تحت قالب ترکیبات وصفی و اضافی است که در تمام ساختمان دانوشته اغلب با استفاده ازطبیعت به کار گرفته می شد.
در دومین مرتبه جانبخشی و تشخیص برای اشیا و حیوانات و کائنات بعد از آن اضافه های استعاری بیشترین تکرار را در متن داشتند.
تمثیل و اغراق و در یکی از پارت ها تلمیح هم در لییت آرایه های به کار رفته وجود داشتند.
در یک مورد هم پارادوکس مشاهده میشد: وهم تلخ واقعیت های دروغین
تراکم آرایه ها متوسط است نه آنقدر زیاد که بافت ادبی متن را شدیدا پیچیده و فهمیدنش را زمانبر کند نه آنقدر کم که بگوییم نوشته از قالب دلنوشته خارج شده و حالت توصیفی پیدا کرده. در اصل دلنوشته ها باید عواطف را انتقال دهند و با آرایه تزئین شوند و توصیفات سبک داستانی و
رمان نباید در دلنوشته بیش از حد پررنگ شوند.
۷- نقد از نظر علائم نگارشی:
استفاده از علائم به جا و به اندازه رعایت شده بود هیچ جمله ای بدون نقطه و علامت نگارشی رها نشده بود. در انتهای جملات باز به درستی سه نقطه به کار رفته بود و لحن جملات با علامت سوال و تعجب برای خواننده واضح شده و خوانش جملاتی که به خودی خود ترکیب ساده و مفهومی داشتند با ویرگول و نقطه ویرگول در جای مناسب راحت شده بود.
فقط یک مورد در پارت دوم نیاز به مشخص شدن دارد: آیا هنوز هم در قایق تنهایی آواز می‌خواند؟ یا آیا هنوز هم در قایق، تنهایی آواز می خواند؟
اینکه اضافه نتشبیهی به کار رفته یا تنهایی در محل قید آمده قابل تشخیص نیست.
۸- نکات کلیدی برای دلنویس:
سعی کنید برای پارت های بعدی چیز های مورد استفاده در سایر پارت ها که در چند پارت هم تکرار شده بودند را تکرار نکنید... باران و آسمان و اقیانوس و ساحل و موج به اندازه ای که دلیل انتخاب عنوان را پوشش دهند در پارت ها به کار رفته اند؛ کمی به سمت آرایه های نو تر حرکت کنید.
با آرزوی موفقیت و پیشرفت روزافزون دلنویس با استعداد این اثر
@NEGIN
