چالشهای مخاطره آمیز فرود و پرواز بر فراز قطب جنوب
علاوه بر مخاطرات جوی، پرواز بر فراز قطب جنوب با چالشهای دیگری نیز همراه است که یکی از مهمترین آنها فرآیند دشوار فرود بر روی سطوح پوشیده از برف و یخ و کمبود زیرساختهای هوانوردی مناسب در این منطقه است. فرود بر روی برف و یخ، نیازمند مهارت و تجربه بالایی است. خلبانان باید با تکنیکهای خاصی آشنا باشند تا بتوانند هواپیما را به طور ایمن بر روی این سطوح فرود آورند.
یکی از مشکلات اساسی در قطب جنوب، کمبود زیرساختهای هوانوردی است. تأسیسات هوانوردی در این منطقه بسیار محدود هستند و در صورت بروز شرایط اضطراری و نیاز به فرود اجباری، منابع محدودی برای کمک به خلبانان وجود خواهد داشت. حتی نزدیکترین فرودگاه با امکانات سرویس و نگهداری مناسب هواپیما، فرودگاه زانارتو در شیلی است که در فاصله حدود ۳۹۰۰ کیلومتری از قطب جنوب قرار دارد.
دلایل متعددی برای کمبود زیرساختهای هوانوردی در قطب جنوب وجود دارد. اولین و مهمترین دلیل، شرایط نامساعد جوی است که ساخت و نگهداری این تأسیسات را بسیار دشوار و پرهزینه میکند. سرمای شدید، بادهای قوی، کولاک و تغییرات ناگهانی آب و هوا، همگی چالشهای بزرگی برای ایجاد و حفظ فرودگاهها و سایر امکانات هوانوردی در این منطقه هستند.
دلیل دوم، تقاضای پایین برای این تأسیسات است. با وجود اینکه نیمکره جنوبی بین ۱۰ تا ۱۲ درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است، بیشتر مردم در نزدیکی خط استوا زندگی میکنند. مسیرهای پروازی نزدیک به قطب جنوب محدود به بخشهایی از نیوزلند، استرالیا، آمریکای جنوبی و آفریقا هستند. به همین دلیل، تقاضا برای پرواز بر فراز قطب جنوب نسبتاً کم است و توجیه اقتصادی برای سرمایهگذاری در زیرساختهای هوانوردی در این منطقه وجود ندارد.
محدودیتهای بینالمللی پرواز در قطب جنوب
علاوه بر چالشهای جوی و زیرساختی، استانداردهای پروازی بینالمللی و ویژگیهای خاص منطقه قطب جنوب نیز به محدودیتهای پرواز بر فراز این قاره یخی دامن میزنند. یکی از این استانداردها، قوانین مربوط به فاصلهی هواپیما از نزدیکترین فرودگاه در مواقع اضطراری مانند از دست دادن یک موتور، است. این استانداردها با رتبهبندی ETOPS تعیین میشوند.
به عنوان مثال، یک هواپیما با رتبهبندی ETOPS-120، فقط مجاز به پرواز در مسیرهایی است که حداکثر 120 دقیقه با نزدیکترین فرودگاه مناسب فاصله زمانی پرواز دارند. با توجه به نبود فرودگاههای مناسب با زیرساختهای کافی در قطب جنوب و فاصلهی تقریباً ۳۹۰۰ کیلومتری تا نزدیکترین فرودگاه با امکانات سرویس و نگهداری مناسب در شیلی، حتی هواپیماهای دارای بالاترین رتبهبندی ETOPS نیز تمایلی به پرواز بر فراز این منطقه ندارند، زیرا زمان پرواز در صورت بروز مشکل به مراتب بیشتر از حداکثر زمان مجاز خواهد بود.
عامل دیگری که پرواز بر فراز قطب جنوب را دشوار میکند، میدان مغناطیسی قوی در این ناحیه است. این میدان مغناطیسی قوی میتواند در عملکرد سیستمهای ناوبری هواپیما اختلال ایجاد کرده و مسیریابی دقیق و ایمن را با چالش مواجه کند. اختلال در سیستمهای ناوبری، به ویژه در شرایط جوی نامساعد میتواند خطر سقوط هواپیما را به طور قابلتوجهی افزایش دهد.
با وجود تمام این محدودیتها و خطرات، برخی از هواپیماها مانند هواپیماهای نظامی و تحقیقاتی، گاه بر فراز قطب جنوب پرواز میکنند. این هواپیماها معمولاً به دلیل طراحی خاص خود قابلیت تحمل شرایط جوی و محیطی سخت قطب جنوب را دارند و به سیستمهای ناوبری و ارتباطی پیشرفتهای مجهز هستند.