آموزش همه چیز راجع به ویراستاری!

[hana]

۱. ویراستار چه کسی است؟
ویرایشگری، ویراستاری یا ادیتوری به فرایند انتخاب و آماده‌سازی محصولات نوشتاری، دیداری، تصویری، شنیداری و رسانه‌ای برای انتقال اطلاعات می‌گویند. در فرآیند ویرایش ممکن است تصحیح، تلخیص (خلاصه‌سازی)، ساماندهی و بسیاری از تغییرات دیگر به قصد تولیدِ اثری منسجم، یک‌دست، درست، دقیق و کامل صورت گیرد. به شخصی که ویرایش می‌کند، ویرایشگر یا ویراستار می‌گویند.

۲. وظیفه یک ویراستار چیست؟
هر نوشته باید از جهات گوناگونی مانند محتوا، بیان، صحت و اعتبار، دقت، نظم، آراستگی و علایم نگارشی بررسی و بازبینی شود. به این بازبینی «ویرایشی» یا «ویراستاری» می‌گویند.
ویراستار موظف است که ضمن رعایت شود سبک صاحب نوشته یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار، گزافه‌گویی و عبارت‌های بی‌شیرازه و پریشان را سامان دهد.

 

[hana]

۳.انواع ویرایش

ویرایش، از دیدگاهی کلی، به دو نوع اصلیِ «ویرایش عمومی» و «ویرایش ویژه» تقسیم می‌شود:

ویرایش عمومی: ویرایش‌های «صوری»، «زبانی» و «محتوایی-ساختاری» که عموم نوشته‌ها، بدون توجه به محتوایشان، به همهٔ آن‌ها نیاز دارند، روی‌هم‌رفته ویرایش عمومی نامیده می‌شوند.
این سه نوع ویرایش معمولاً به‌دستِ یک ویراستار به نام «ویراستار عمومی» انجام می‌شود که در این میان، برای ویرایش «محتوایی-ساختاری» به دانش و تخصص بیشتری نیاز است. نمونه های متعددی از این نوع ویرایش در سال های اخیر منتشر شده اند.
مهدی عصاره که عضو انجمن صنفی ویراستاران ایران است، در مقالۀ «کوله پشتی جان! مسئله این است: بودن یا نبودنت» اقدام به ویرایش «محتوایی-ساختاری» یکی از آثار فرهاد حسن زاده کرده است.

ویرایش ویژه: هر یک از ویرایش‌های «ترجمه»، «علمی»، «تخصصی»، «گفتاری»، «تصویری»، «نمایه‌ای»، «ادبی»، «تلخیصی» و «تصحیحی» که هر نوشته، بسته به محتوایش، ممکن است به یکی یا بیش از یکی از آن‌ها نیاز داشته باشد، «ویرایش ویژه» نامیده می‌شوند. نمونه ای از این دست ویرایش را در تصحیح اشعار نیما یوشیج می توان مشاهده کرد.

۴. ریشه‌ی واژه و مترادف‌ها
ویرایش واژه‌ای نو است که در دهه‌های اخیر وضع شده‌است و هم‌معنای اصلاح و تصحیح در امور نوشتاری است. البته ویرایش به معنای نسخهٔ تازه‌ای از یک چیز هم به‌کار می‌رود؛ مانند یک بازی رایانه‌ای که نسخهٔ جدید آن «ویرایشِ جدید» نامیده می‌شود. به کسی که کار ویرایش را انجام می‌دهد، «ویراستار» یا «ویرایشگر» می‌گویند.

صادق کیا، که استاد دانشگاه تهران و رئیس فرهنگستان زبان ایران (فرهنگستان دوم) بوده‌است، واژهٔ «ویراستن» را از فارسی میانه به فارسی نو آورده‌است و بر پایهٔ قواعد این زبان، از این واژه، صفت مفعولیِ «ویراسته»، صفت فاعلیِ «ویراستار»، و اسم مصدرِ «ویرایش» را ساخته‌است.

 

[nazinazi is verified member.]

چرا ویرایش کردن یک متن اهمیت دارد؟​

حتماً برای شما هم پیش آمده که متنی ویرایش نشده را خوانده باشید و میانه کار آن را رها کرده باشید. علت آن است که متن ویرایش نشده ذهن خواننده را خسته می‌کند. درحالی‌که فحوای کلام و جان مطلب ویراسته، با زبانی روان و ساده به مخاطب منتقل می‌شود. مخاطب، دیگر نیازی ندارد که برای حلاجی جملات و درک آنها خود را به زحمت بیندازند و یا مدام تمرکز خود را از دست بدهد. همچنین نباید فراموش کنیم؛ متنی که منسجم و یکدست شده است و با معیارهای دستورزبان فارسی سازگار است، دارای ارزش و اعتبار می‌شود

 

[nazinazi is verified member.]

چه متن‌هایی نیاز به ویرایش دارند؟​

پاسخ این سوال را می‌توان در یک عبارت خلاصه کرد؛ «هر متنی!».

این پاسخ به این معنا است که از یک نامه ساده اداری گرفته تا مقاله‌ای برای ژورنال خارجی یا پایان‌نامه و کتاب نیاز به ویرایش دارند. این کار ضروری است زیرا باید در نهایت متنی رسا، خوانا و مؤثر به دست مخاطب برسد

 

[nazinazi is verified member.]

اصول ویراستاری چیست ؟​

زبان وسیله‌ای برای برقراری ارتباط و انتقال معنا به افراد مختلف است. به کمک آن می‌توانیم مفهوم و منظور خود را به طرق مختلف به مخاطب منتقل کنیم. حین گفت‌وگو یا نوشتن متن، باید به‌گونه‌ای این کار را انجام دهیم که منظورمان به طور کامل به مخاطب منتقل شود. به عبارت دیگر، زبان عامل برقراری یک ارتباط دوطرفه است و نه‌تنها قصد گوینده یا نویسنده، بلکه برداشت مخاطب نیز حائز اهمیت است.

برقراری این ارتباط هم از طریق گفتار و هم نوشتار میسر است. زبان گفتار، همان زبان محاوره یا زبان روزمره در گفت‌وگوهای میان مردم است. زبان نوشتار نیز به عنوان زبان معیار در مدرسه‌ و دانشگاه تدریس می‌شود. زبان می‌تواند طرز تفکر افراد با سطح سواد متفاوت را بیان کند و از این‌ رو، روانی کلام تأثیر بسزایی در درک و فهم موضوع خواهد داشت. برای مثال، استفاده از جمله‌های کوتاه و واضح، می‌تواند مفهوم را به‌راحتی به مخاطب انتقال دهد.

 

[nazinazi is verified member.]

در این میان، نقش کسی که متن را ویرایش و بازخوانی می‌‌‌کند، پررنگ می‌شود. به این شخص ویراستار گفته می‌شود. ویراستار باید بتواند متن نویسنده را با زبان معیار تطبیق دهد تا خواننده منظور نویسنده را به طور دقیق دریابد.



بنابراین ویراستار نقشی کلیدی و حیاتی در شکل دادن به یک اثر دارد، زیرا هم درک آن را برای مخاطب هموار می‌‌سازد و هم ایرادهای متن را برطرف می‌کند. در نهایت، اثری که به دست خواننده می‌رسد، به اصطلاح، اثری ویراسته و یکدست خواهد بود