آموزش ویراستاری و درست نویسی

[TELMATELMA is verified member.]

«پیش‌بینی/ پیش‌خرید/ پیش‌فروش...»
پیش‌بینی، پیش‌خرید، پیش‌فروش و نظایر آن قطعاً از قبل است و قید «از‌ قبل» با‌ وجود «پیش» در چنین کلمه‌هایی زائد‌ است.
- ننویسیم: این موضوع از قبل هم قابل پیش‌بینی بود.
- بنویسیم: این موضوع قابل پیش‌بینی بود.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«اشتغال به شغل»
اشتغال در خود معنی شغل را دارد و نیاز به ذکر شغل نیست.
- ننویسیم: او به‌ شغل خبرنگاری اشتغال دارد.
بنویسیم: او خبرنگار است.

 

[TELMATELMA is verified member.]

توصیهٔ نگارشی

کلماتی مانند «معلمين»، «مجتهدین»، «مدرسین»، «منافقین» و... در عربی اصطلاحاً جمع مذكر سالم نامیده می‌شود و کاربرد آنها به همین شکل در زبان فارسی درست نیست؛ در اینگونه کلمات «ین» باید به «ان» که علامت جمع فارسی است تبدیل شود:
معلمان، مجتهدان، مدرسان، منافقان و....

 

[TELMATELMA is verified member.]

«رسوخ‌‌کردن»
رسوخ‌کردن‌ به‌جای تأثیر‌گذاشتن نارساست.
- ننویسیم: حرف‌هایم‌ در ذهنش رسوخ‌ نکرد.
- بنویسیم: حرف‌هایم‌ در ذهنش اثر‌ نکرد.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«یک بار برای همیشه»

کاربرد نقطه‌‌ویرگول در فارسی چیست؟
نقطه‌ویرگول یا سمی‌کالن (؛) از دیگر علائم نگارشی است که در متون فارسی چندان به‌چشم نمی‌خورد، به‌نظر می‌رسد اغلب افراد از کاربرد آن اطلاعات صحیحی ندارند؛ اما نقطه‌ویرگول جزو پراستفاده‌ترین علائم نگارشی به‌شمار می‌روند.

کاربرد نقطه‌ویرگول در فارسی به‌اندازهٔ نقطه یا ویرگول به‌تنهایی نیست؛ اما این موضوع چیزی از ارزش و اهمیت نقطه‌ویرگول به‌عنوان علامت نگارشی کم نمی‌کند! اگر بخواهیم مفهوم نقطه‌ویرگول را در یک عبارت خلاصه کنیم، می‌توانیم بگوییم: نشانه‌ای برای ایجاد یک مکث طولانی‌تر از ویرگول و کوتاه‌تر از نقطه؛ به عبارتی کاربرد نقطه‌ویرگول چیزی مابین نقطه و ویرگول است. یکی از رایج‌ترین کاربردهای نقطه‌ویرگول جایی‌است که توضیحاتی تکمیلی‌تر به‌دنبال جملهٔ قبلی می‌آید؛ در این‌جا به‌جای نقطه می‌توان از نقطه‌ویرگول استفاده کرد تا خوانندهٔ متن متوجه به هم پیوستگی این دو جمله شود.

توجه داشته باشید که در این مثال جمله اول به خودی خود یک جمله کامل است و هدف و مقصود خود را منتقل کرده‌است؛ اما مطلب هنوز کامل نیست و جملهٔ بعد از نقطه‌ویرگول صرفاً توضیحات تکمیلی‌تری هستند که نویسنده، احساس کرده‌است به درک بهتر مطلب کمک می‌کند.
مثال:

یکی از کارهای نقطه‌ویرگول


پدر از سر کار به‌خانه بازگشت؛ لباس‌هایش را از تنش خارج کرد؛ دوش گرفت؛ شام خورد و سپس برای استراحت به‌اتاق خوابش رفت.

در چنین جمله‌ای که در رمان‌ها و داستان‌های کوتاه زیاد به‌چشم می‌خورد، با استفادهٔ غلط نقطه، یک مکث طولانی ایجاد می‌کنید؛ ولی خواننده هنوز منتظر است، ببیند سرانجام چه اتفاقی قرار است، بیفتد؟!

 

[TELMATELMA is verified member.]

«نگاهی کوتاه به دستور زبان فارسی»

«نواع فعل از لحاظ ساختمان»

فعل ساده: فعلی است مصدر آن، جدای از نشانهٔ مصدری، بیش از یک کلمه نیست افتاد، رفت، دانستم...

۲. فعل پیشوندی: فعلی است که از یک پیشوند و یک فعل ساده ساخته‌شده‌است. مهمترین پیشوندهایی که فعل پیشوندی می‌سازند عبارتند از: بر، در، فرا، باز، وا، ور:
برداشتن، درافتادن، فرورفتن، فراگرفتن، بازگشتن، وارفتن، ورشکستن...

٣. فعل پیشوندی مرکب: فعلی پیشوندی است که با کلمه‌ای ترکیب شده و یک معنی را می‌رساند: دم درکشیدن، سردرآوردن، تن‌دردادن، سرباززدن..‌.

۴. فعل مرکب: فعلی است که از یک کلمه با یک فعل ساده ساخته‌می‌شود و اجزای آن، با هم یک معنی را می‌رسانند: آرایش‌کردن، دریغ کردن، یاد‌گرفتن، پرداخت‌کردن

۵. گروه فعلی: گروه فعلی به دسته‌ای از کلمات گفته می‌شود که از مجموع آنها یک فعل به دست می‌آید. گروه فعلی، بیش از دو کلمه است که معمولاً یکی از آنها حرف اضافه است و پیوندشان معنی مجازی دارد: از پای در آمدن، به پایان آمدن، از چشم افتادن...

 

[TELMATELMA is verified member.]

«پیش‌بینی/ پیش‌خرید/ پیش‌فروش...»
پیش‌بینی، پیش‌خرید، پیش‌فروش و نظایر آن قطعاً از قبل است و قید «از‌ قبل» با‌ وجود «پیش» در چنین کلمه‌هایی زائد‌ است.
- ننویسیم: این موضوع از قبل هم قابل پیش‌بینی بود.
- بنویسیم: این موضوع قابل پیش‌بینی بود.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«اشتغال به شغل»
اشتغال در خود معنی شغل را دارد و نیاز به ذکر شغل نیست.
- ننویسیم: او به‌ شغل خبرنگاری اشتغال دارد.
بنویسیم: او خبرنگار است.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«سایر» به معنای «دیگر» است.
- ننویسیم: هوای سایر شهرهای دیگر بارانی است.
- بنویسیم: هوای سایر شهرها بارانی است.
- بنویسیم: هوای دیگر شهرها بارانی است.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«باز‌خوانی/ باز‌نویسی/ بازگشت دوباره / مجدد»
پیشوند باز معنی دوباره و مجدد را در خود دارد.
- ننویسیم: باز‌خوانی مجدد پرونده آغاز شد.
- بنویسیم: باز‌خوانی پرونده آغاز شد.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«برکهٔ‌ آبگیر»
برکه و آبگیر هر‌دو به یک معنی است.
- ننویسیم: در برکهٔ آبگیری دو‌ماهی زندگی می‌کردند.
- بنویسیم: در آبگیری دو‌ماهی زندگی می‌کردند.

 

[TELMATELMA is verified member.]

روش‌های ارجاع‌دهی درون متنی و تنظیم کتاب‌نامه
هر منبع چهار نوع اطلاعات را باید داشته باشد:
۱- مشخصات پدید‌آورنده شامل نام خانوادگی پدید‌آورنده (نویسنده/ نویسندگان) و نام؛
۲- عنوان اثر شامل عنوان اصلی و فرعی کتاب، مقاله و...؛
۳- مشخصات افراد دیگر شامل نام و نام خانوادگی‌، مترجم، شارح و مصحح؛
۴- مشخصات نشر شامل مجلدات، نوبت چاپ، محل نشر، ناشر و تاریخ نشر.
نشانه‌های میان هر بخش را به دو شکل زیر می‌توان تنظیم کرد:
الف. نقطه میان نام نویسنده و عنوان و محل چاپ، ویرگول میان ناشر و سال چاپ و دونقطه بین محل نشر و ناشر:
نویسنده (نویسندگان). عنوان کتاب. محل چاپ: نام ناشر، سال چاپ.
ب نقطه‌ویرگول میان اجزای اصلی و ویرگول در میان اجزای فرعی و دو‌نقطه بین عنوان اصلی و فرعی و محل نشر و ناشر:
ادیب سلطانی، میر‌شمس‌الدین؛ راهنمای آماده ساختن‌: کتاب برای مؤلفان، مترجمان، ویراستاران، کتابداران، ناشران، چاپخانه‌ها و دوستداران کتاب؛ تهران انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۶۵.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«فرهنگوارهٔ برابرهای فارسی»
تعدادی واژه

آپارتمان = کاشانه، واحد
آتی = آینده
آرتیست = هنرپیشه
آگراندیسمان = اغراق
اکسپرس = تندرو
البسه = پوشاک
بِلندر = مخلوط‌کن، هم‌زن
بُلیز (بلوز) = پیراهن
تأسی = پیروی
تحسر = پشیمانی، افسوس
تمثال = نگاره، تندیس، پیکره

 

[TELMATELMA is verified member.]

«رسوخ‌‌کردن»
رسوخ‌کردن‌ به‌جای تأثیر‌گذاشتن نارساست.
- ننویسیم: حرف‌هایم‌ در ذهنش رسوخ‌ نکرد.
- بنویسیم: حرف‌هایم‌ در ذهنش اثر‌ نکرد.

 

[TELMATELMA is verified member.]

«امروزه / معاصر»
با وجود کلمهٔ امروزه و مترادف‌های‌ آن نیازی به‌ذکر کلمهٔ معاصر و متراف‌های‌ آن نیست.
- ننویسیم: امروزه دانشمندان معاصر ما عقیده‌ دارند که...
- بنویسیم: امروزه دانشمندان عقیده دارند که... یا دانشمندان معاصر ما عقیده دارند که..‌.

 

[TELMATELMA is verified member.]

سعی کنید جمله‌ها را به‌صورت مثبت بیاورید؛ جمله‌های منفی روح را خسته و تاثیر‌گذاری نوشته را کم می‌کند؛ شما کدام جمله را می‌پسندید:
- اگر حدنصاب دریافت وام را نداشته‌ باشید، نمی‌توانید از وام خرید استفاده کنید.
- باید حد‌نصاب دریافت وام را داشته‌ باشید تا بتوانید از وام خرید استفاده کنید.
گاه در امور بسیار حساس کاربرد جملات منفی مؤثرتر است؛ برای مثال:
خطر سقوط، نزدیک نشوید!

 

[TELMATELMA is verified member.]

«ورطهٔ نابودی»
ورطه یعنی جای نابودی
- ننویسیم: جنگ، فرهنگ و مدنیت را به ورطهٔ نابودی می‌افکند.
- بنویسیم: جنگ، فرهنگ و مدنیت را به نابودی می‌افکند.

 

[TELMATELMA is verified member.]

« بدعت تازه / نو»
بدعت یعنی نو‌آوری و قید نو، نو‌ظهور، جدید یا تازه و نظایر آن ضرورتی ندارد.
- ننویسیم: آیا ‌هر‌کس‌ می‌تواند‌ در کارش بدعتی‌ تازه آورد؟
- بنویسیم: آیا هر‌کس‌ می‌تواند‌ در کارش بدعت‌ آورد؟